Lịch sử tuyển Ai Cập: "Pharaoh" thống trị bóng đá châu Phi

Đội tuyển Ai Cập, thường được biết đến với biệt danh "The Pharaohs" (Những vị Pharaoh) được xem là biểu tượng của quyền lực và sự tiên phong trong lịch sử bóng đá châu Phi. 

Với kỷ lục 7 lần vô địch Cúp bóng đá châu Phi (AFCON) và từng ghi dấu ấn tại World Cup, Ai Cập đã xây dựng nên một triều đại bóng đá hùng mạnh với bề dày lịch sử hơn một thế kỷ.

Bình minh của bóng đá tại vùng đất Kim tự tháp (1920–1950)

Bóng đá được du nhập vào Ai Cập bởi người Anh vào cuối thế kỷ 19 nhưng phải đến đầu thế kỷ 20, môn thể thao này mới thực sự bùng nổ tại quốc gia Kim tự tháp.

Những bước đi đầu tiên

Đội tuyển Ai Cập chính thức được thành lập vào năm 1920 để tham dự Thế vận hội mùa hè tại Antwerp, Bỉ. Trận đấu quốc tế đầu tiên của họ diễn ra vào ngày 28 tháng 8 năm 1920, gặp đội tuyển Ý.

Dù để thua sát nút 1-2, nhưng đây là dấu mốc quan trọng khẳng định sự hiện diện của bóng đá Ai Cập trên bản đồ thế giới. Ba năm sau, vào năm 1923, Hiệp hội bóng đá Ai Cập (EFA) trở thành thành viên chính thức của FIFA, mở rộng cánh cửa tiến ra biển lớn.

Kỳ tích World Cup 1934

Năm 1934, Ai Cập đã viết nên lịch sử khi trở thành đội tuyển đầu tiên của châu Phi và thế giới Ả Rập giành quyền tham dự vòng chung kết World Cup. 

Tại giải đấu tổ chức trên đất Ý, Ai Cập đối đầu với Hungary ở vòng loại trực tiếp đầu tiên. Dù thất bại 2-4, nhưng tiền đạo Abdulrahman Fawzi đã để lại dấu ấn đậm nét với cú đúp bàn thắng đầu tiên của một cầu thủ châu Phi tại đấu trường thế giới. Chiến tích này đã đặt nền móng cho vị thế dẫn đầu của Ai Cập tại khu vực trong nhiều thập kỷ sau đó.

Kỷ nguyên thống trị châu Phi và sự hình thành CAF (1950–1980)

Ai Cập không chỉ là một đội bóng mạnh mà còn là một trong những quốc gia đặt nền móng cho sự phát triển của bóng đá châu lục.

Những "nhà khai sáng" AFCON

Năm 1957, Ai Cập cùng với Sudan, Ethiopia và Nam Phi thành lập Liên đoàn bóng đá châu Phi (CAF). Trong kỳ AFCON đầu tiên được tổ chức vào năm đó, Ai Cập đã thể hiện sức mạnh tuyệt đối khi đánh bại Ethiopia 4-0 trong trận chung kết để lên ngôi vô địch.

Hai năm sau, với tên gọi Cộng hòa Ả Rập Thống nhất (UAR - Liên minh giữa Ai Cập và Syria), họ tiếp tục bảo vệ thành công ngôi vương trên sân nhà.

Giai đoạn thăng trầm

Sau khởi đầu rực rỡ, bóng đá Ai Cập bước vào một giai đoạn đầy thử thách. Trong những năm 1960 và 1970, dù sở hữu những cá nhân xuất chúng nhưng đội tuyển thường xuyên lỡ hẹn với các danh hiệu lớn. Họ liên tiếp về đích ở vị trí thứ ba tại các kỳ AFCON 1963, 1970 và 1974. Phải đến giữa thập niên 80, bản sắc của những vị Pharaoh mới thực sự được khôi phục.

Thập niên 80 và 90: Sự trở lại của Ai Cập

Chức vô địch AFCON cảm xúc năm 1986

Năm 1986, Ai Cập đăng cai AFCON trong bối cảnh chịu nhiều áp lực. Ở trận chung kết tại Cairo trước 95.000 khán giả, Ai Cập đối đầu với đương kim vô địch Cameroon.

Trận đấu diễn ra căng thẳng và phải giải quyết trên chấm luân lưu. Sự xuất sắc của thủ môn Thabet El-Batal đã giúp Ai Cập giành chiến thắng 5-4, mang về chức vô địch châu Phi thứ ba sau 27 năm chờ đợi.

World Cup 1990: Dấu ấn kỷ luật

Năm 1990 chứng kiến sự trở lại của Ai Cập tại đấu trường World Cup sau 56 năm vắng bóng. Nằm chung bảng với những đối thủ mạnh như đương kim vô địch châu Âu - Hà Lan, ứng viên tranh ngôi vương - tuyển Anh và ẩn số Ireland, Ai Cập đã tạo nên cơn địa chấn khi cầm hòa Hà Lan của bộ ba huyền thoại Marco van Basten, Ruud Gullit và Frank Rijkaard với tỷ số 1-1. Dù không thể vượt qua vòng bảng nhưng lối đá phòng ngự khoa học dưới thời HLV Mahmoud El-Gohary đã khiến cả thế giới phải ngả mũ.

Lần thứ 4 đăng quang ở AFCON

Năm 1998, tuyển Ai Cập có lần thứ 4 đăng quang ở AFCON khi giành chiến thắng 2-0 trước Nam Phi ở trận chung kết được tổ chức tại Burkina Faso. Đây là giải đấu chứng kiến sự tỏa sáng của bộ ba huyền thoại, bao gồm thủ thành Essam El-Hadary, chân chuyền Ahmed Hassan và tiền đạo Hossam Hassan, người cũng là chủ nhân của danh hiệu Vua phá lưới khi đó với 7 pha lập công, đồng thành tích với cây săn bàn người Nam Phi, Benny McCarthy.

Thế hệ vàng và cú Hat-trick lịch sử (2006–2010)

Đây được coi là giai đoạn huy hoàng nhất trong lịch sử bóng đá quốc gia này, khi Ai Cập xác lập sự thống trị tuyệt đối tại châu Phi với 3 chức vô địch liên tiếp.

Dưới thời huấn luyện viên Hassan Shehata, Ai Cập đã xây dựng được một đội hình hùng mạnh, kết hợp giữa những ngôi sao như Mohamed Aboutrika, Mohamed Zidan và các thủ lĩnh dày dạn kinh nghiệm như Ahmed Hassan, Essam El-Hadary.

Năm 2006, tại kỳ AFCON diễn ra trên sân nhà, Ai Cập đánh bại Bờ Biển Ngà của Didier Drogba trong trận chung kết nghẹt thở để lên ngôi vô địch lần thứ 5.

Năm 2008, ở Ghana, những vị Pharaoh tiếp tục khẳng định sức mạnh khi vượt qua Cameroon một lần nữa nhờ bàn thắng duy nhất của Aboutrika.

Năm 2010, tại Angola, Ai Cập hoàn tất cú hat-trick vô địch trong 6 năm sau khi đánh bại Ghana 1-0 ở trận chung kết. Đây là kỷ lục vô tiền khoáng hậu trong lịch sử bóng đá châu Phi mà cho đến nay chưa đội bóng nào phá vỡ được.

Tuy nhiên, một nghịch lý đầy nuối tiếc trong giai đoạn này đã xảy ra khi dù thống trị châu Phi, Ai Cập lại liên tục vắng mặt tại các kỳ World Cup 2006 và 2010 do những thất bại đầy cay đắng ở vòng loại.

Thời kỳ khủng hoảng và sự trỗi dậy của Mohamed Salah (2011–Nay)

Sau thành công rực rỡ, bóng đá Ai Cập bước vào giai đoạn đen tối nhất do ảnh hưởng của vấn đề bất ổn chính trị trong nước.

Thảm họa Port Said và bóng tối bao trùm

Thảm họa sân vận động Port Said năm 2012, khi cuộc bạo loạn nổ ra làm 74 người thiệt mạng đã khiến giải vô địch quốc gia bị đình chỉ và bóng đá Ai Cập rơi vào tình trạng đóng băng. Đội tuyển quốc gia liên tục vắng mặt tại 3 kỳ AFCON liên tiếp (2012, 2013, 2015). Đây là một cú sốc lớn đối với một cường quốc bóng đá châu lục như tuyển Ai Cập.

Mohamed Salah và tấm vé đến World Cup 2018

Sự xuất hiện của một ngôi sao mang đẳng cấp quốc tế như Mohamed Salah đã trở thành ngọn hải đăng hy vọng cho bóng đá Ai Cập.

Dưới bàn tay của HLV Hector Cuper, Salah đã dẫn dắt đội tuyển lọt vào trận chung kết AFCON 2017 và chỉ chịu thua sát nút 1-2 trước Cameroon ở chung kết, nhưng quan trọng nhất là tấm vé tham dự World Cup 2018 sau 28 năm chờ đợi. Cú đá phạt đền quyết định của Salah trong trận gặp Congo, đưa đại diện Bắc Phi đến với ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh đã khiến hàng triệu người dân Ai Cập vỡ òa trong nước mắt.

Dù một lần nữa lỗi hẹn với World Cup 2022 nhưng với thể thức mới có 48 đội tham dự tại World Cup 2026, tuyển Ai Cập đã nắm bắt cơ hội để giành vé đến Bắc Mỹ, qua đó tiếp tục nuôi hy vọng đạt thành tích cao ở sân chơi được mong đợi này.

Những biểu tượng và huyền thoại của bóng đá Ai Cập

+ Hossam Hassan: Tiền đạo vĩ đại nhất mọi thời đại của Ai Cập với 69 bàn thắng. Ông là biểu tượng của sự bền bỉ và hiện đang là HLV trưởng đội tuyển.

+ Essam El-Hadary: Thủ môn huyền thoại, người giữ kỷ lục cầu thủ lớn tuổi nhất từng thi đấu tại một kỳ World Cup khi đã 45 tuổi vào World Cup 2018. El-Hadary đã giành 4 chức vô địch AFCON cùng đội tuyển.

+ Mohamed Aboutrika: "Vị thánh" của bóng đá Ai Cập, người được xem là linh hồn trong lối chơi của "thế hệ vàng" 2006-2010.

+ Ahmed Hassan: Một trong những cầu thủ khoác áo đội tuyển quốc gia nhiều nhất thế giới (184 trận) và là nhân tố không thể thiếu trong giai đoạn thống trị châu Phi của tuyển Ai Cập.

+ Mohamed Salah: Ngôi sao đẳng cấp thế giới, người đã nâng tầm vị thế bóng đá Ai Cập trên bản đồ quốc tế hiện đại.

Sân vận động và văn hóa bóng đá

Bóng đá tại Ai Cập được xem là một "tôn giáo" thứ hai. Sân vận động Quốc tế Cairo với sức chứa hơn 75.000 chỗ ngồi luôn là cơn ác mộng cho bất kỳ đội bóng nào phải làm khách trước tuyển Ai Cập.

Gần đây, sân vận động Misr tại thủ đô hành chính mới với tiêu chuẩn hiện đại nhất thế giới đã trở thành ngôi nhà mới của những vị Pharaoh, tượng trưng cho sự vươn mình của bóng đá quốc gia này trong kỷ nguyên mới.

Trận derby giữa Al Ahly và Zamalek, hai CLB lớn nhất Ai Cập cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nhân sự cho đội tuyển quốc gia. Sự cạnh tranh khốc liệt giữa hai đội bóng này chính là chất xúc tác tạo nên tinh thần chiến đấu quả cảm của các cầu thủ mỗi khi khoác áo đội tuyển.

Thông tin tổng quan về tuyển Ai Cập

Trong những năm gần đây, Ai Cập vẫn duy trì vị thế là ứng cử viên hàng đầu cho các giải đấu châu lục. Họ đã lọt vào trận chung kết AFCON 2021 nhưng để thua Senegal của Sadio Mane một cách đáng tiếc trên chấm luân lưu.

Hiện nay, với sự dẫn dắt của huyền thoại Hossam Hassan và sự hiện diện của thế hệ cầu thủ đang thi đấu tại châu Âu như Omar Marmoush hay Mohamed Salah, Ai Cập đang hướng tới mục tiêu tạo bất ngờ ở World Cup 2026 và tìm lại vương miện châu Phi đã mất.

Nếu muốn tìm hiểu hơn về Cúp bóng đá châu Phi, độc giả có thể tham khảo bài viết: Lịch sử Cúp Bóng đá châu Phi (AFCON): Hành trình hơn sáu thập kỷ thống nhất lục địa đen.