Ngoại hạng Anh: Erling Haaland trước cuộc đua vĩ đại nhất l…

Những kỳ tích và thành tựu mà tiền đạo người Na Uy đạt được kể từ khi khoác áo Manchester City là vô tiền khoáng hậu trong kỷ nguyên Ngoại hạng Anh. Tính đến nay, sau 167 trận đấu trên mọi đấu trường cho Man City, Haaland đã xé lưới đối phương 145 lần. Trong số đó bao gồm 11 cú hat-trick (với hai lần ghi 5 bàn trong một trận) và 36 lần lập cú đúp hoặc hơn.

Mới tuần trước, chàng trai 25 tuổi này đã cán mốc 100 bàn thắng tại Ngoại hạng Anh trong trận gặp Fulham. Điều đáng sợ là anh chỉ mất 111 trận để đạt được con số này – ít hơn tới 13 trận so với kỷ lục cũ là 124 trận của huyền thoại Alan Shearer.

Tuy nhiên, Ngoại hạng Anh chỉ mới ra đời vào năm 1992 sau khi giải đấu cao nhất nước Anh (bắt đầu từ năm 1888) được đổi tên. Vậy nếu đặt Haaland lên bàn cân so sánh với những tiền đạo vĩ đại nhất trong suốt chiều dài lịch sử bóng đá xứ sở sương mù thì sao?

Liệu anh có giỏi hơn "cỗ máy ghi bàn" thời kỳ giữa hai cuộc thế chiến Dixie Dean? Hay so với Jimmy Greaves, chân sút khét tiếng thập niên 50 và 60? Và nếu gắn bó trọn sự nghiệp tại Anh, Haaland có thể vươn tới cột mốc nào?

So sánh các kỷ nguyên: Một bài toán khó

Việc so sánh các cầu thủ thuộc những thời đại khác nhau luôn chứa đựng nhiều rủi ro và tranh cãi. Với các tiền đạo, điều này càng khó khăn hơn do sự biến động về tỷ lệ bàn thắng trung bình mỗi trận trong suốt 137 năm tồn tại của giải đấu cao nhất nước Anh.

Tuy nhiên, có một chân lý bất biến: đưa bóng vào lưới là nhiệm vụ quan trọng nhất của môn thể thao này. Do đó, việc cân đo đong đếm những người làm tốt nhất công việc ấy là điều hoàn toàn tự nhiên.

Để đảm bảo tính công bằng, chúng ta sẽ chỉ xét dữ liệu từ giải đấu cao nhất nước Anh (Top Flight), bỏ qua các giải đấu cúp hay châu lục vốn ngày càng mở rộng theo thời gian.

Những tượng đài bất tử và thách thức cho Haaland

Đầu tiên, hãy nhìn vào danh sách 10 chân sút vĩ đại nhất lịch sử giải VĐQG Anh. Haaland hiện cần thêm 147 bàn nữa để lọt vào danh sách này, và cần tới 258 bàn nữa để vượt qua người đứng đầu: Jimmy Greaves.

Jimmy Greaves là một huyền thoại thực sự. Ông đã ghi 124 bàn cho Chelsea, 220 bàn cho Tottenham Hotspur và 13 bàn cho West Ham United. Tổng cộng là 357 bàn thắng – một kỷ lục sừng sững. Điều đáng kinh ngạc là Greaves chơi trận cuối cùng ở giải đấu cao nhất khi mới 31 tuổi.

Trong top 10 này, ngoài Greaves, chỉ có Nat Lofthouse (Bolton Wanderers) và Alan Shearer (Southampton, Blackburn, Newcastle) là thi đấu sau Thế chiến thứ hai. Những cái tên còn lại đều thuộc về những kỷ nguyên xa xưa.

Ví dụ như Gordon Hodgson (đứng thứ 4), người có sự nghiệp bị gián đoạn bởi chiến tranh vào năm 1939 khi ông 35 tuổi. Hay Charlie Buchan (đứng thứ 6), người đã mất 4 mùa giải đỉnh cao vì Thế chiến thứ nhất. Nếu không có chiến tranh, Buchan có thể đã kết thúc sự nghiệp với 358 bàn, nhiều hơn Greaves đúng 1 bàn.

Haaland vs. Dixie Dean: Cuộc đua hiệu suất

Bây giờ, hãy so sánh Haaland với hai cái tên được xem là vĩ đại nhất: Dixie Dean và Jimmy Greaves. Dixie Dean sở hữu hiệu suất ghi bàn trung bình 0,86 bàn/trận, tốt nhất trong top 10 mọi thời đại. Tuy nhiên, Haaland, sau khi cán mốc 100 bàn trước Fulham, hiện đang có hiệu suất 0,89 bàn/trận – vượt qua cả Dean (dù vẫn kém con số 0,96 của Jack Southworth từ thế kỷ 19).

Mặc dù vậy, Dean – người dành cả sự nghiệp đỉnh cao cho Everton – đã cán mốc 100 bàn thắng nhanh hơn Haaland. Huyền thoại này đạt 3 con số chỉ sau 104 trận đấu vào năm 1928, khi mới 21 tuổi. Nhanh hơn Haaland 7 trận.

Điểm nhấn vĩ đại nhất của Dean chính là mùa giải 1927-28, khi ông ghi tới 60 bàn thắng chỉ trong một mùa giải VĐQG. Đây là một con số "điên rồ" mà chưa ai, kể cả trước hay sau đó, chạm tới mốc 50 bàn.

Để so sánh, mùa giải bùng nổ nhất của Haaland tại Anh là 36 bàn (2022-23). Ngay cả khi anh duy trì phong độ hiện tại của mùa giải 2025-26 (15 bàn sau 15 trận) và đá đủ tất cả các trận, Haaland vẫn sẽ còn kém kỷ lục của Dean tới 22 bàn.

Một chi tiết thú vị: Trong 60 bàn thắng kỷ lục của Dean, chỉ có duy nhất 1 bàn từ chấm phạt đền (bàn thứ 59). Trong khi đó, mùa giải ghi 36 bàn của Haaland có sự đóng góp của 7 quả penalty. Dean cũng nắm giữ kỷ lục 30 cú hat-trick tại giải VĐQG, trong khi Haaland cần thêm 23 lần nữa để xô đổ thành tích này.

Haaland vs. Jimmy Greaves: Cuộc đua đường trường

Nếu Dixie Dean là biểu tượng của sự bùng nổ trong một mùa giải, thì Jimmy Greaves là định nghĩa của sự bền bỉ và ổn định.

Kỷ lục 357 bàn thắng của Greaves dường như là một ngọn núi không thể vượt qua. Ở độ tuổi hiện tại của Haaland (25 tuổi 144 ngày), Greaves đã ghi được tới 246 bàn thắng tại giải VĐQG Anh – nhiều hơn Haaland tới 146 bàn. Lý do là Haaland bắt đầu sự nghiệp tại Anh muộn hơn (năm 22 tuổi), trong khi Greaves đã "nổ súng" từ năm 17 tuổi.

Tuy nhiên, xét về tốc độ đạt 100 bàn, Haaland (111 trận) lại nhanh hơn Greaves (133 trận). Vậy Haaland cần làm gì để vượt qua Greaves?

Hợp đồng hiện tại của anh với Man City kéo dài đến mùa hè năm 2034. Nếu ở lại Ngoại hạng Anh đến lúc đó, Haaland còn 9 mùa giải nữa (tính cả mùa này). Anh sẽ cần duy trì hiệu suất trung bình 29 bàn thắng mỗi mùa liên tục trong gần một thập kỷ tới để xô đổ tượng đài Greaves. Một nhiệm vụ cực kỳ khó khăn, đòi hỏi thể lực phi thường và sự miễn nhiễm với chấn thương.

Bối cảnh lịch sử: Có phải ngày xưa dễ ghi bàn hơn?

Khi nhìn vào con số 60 bàn của Dean hay sự ổn định của Greaves, câu hỏi đặt ra là: Liệu ghi bàn thời đó có dễ hơn thời nay? Dữ liệu lịch sử cho thấy tỷ lệ bàn thắng trung bình mỗi trận của giải đấu cao nhất nước Anh có sự biến động lớn. Kỷ nguyên của Dixie Dean (cuối thập niên 1920, đầu 1930) chứng kiến tỷ lệ bàn thắng cao vọt.

Lý do chính nằm ở sự thay đổi luật việt vị năm 1925. Luật mới quy định chỉ cần 2 cầu thủ đối phương (thay vì 3 như trước) đứng giữa tiền đạo và khung thành là đủ để không bị việt vị. Sự thay đổi này khiến các hàng phòng ngự lúng túng và mở ra một kỷ nguyên "mưa bàn thắng". 9 trong số 10 mùa giải có số bàn thắng cá nhân cao nhất lịch sử đều diễn ra trong giai đoạn 1925-1936.

Thêm vào đó, thời của Dean và phần lớn thời của Greaves, mỗi mùa giải có tới 42 vòng đấu, so với 38 vòng như hiện nay. Greaves cũng thi đấu trong giai đoạn mà trung bình mỗi trận có 3 bàn thắng hoặc hơn trong suốt 11/14 mùa giải ông tham gia. Trong khi đó, từ năm 1968 đến nay, chỉ có đúng một mùa giải (2023-24) tỷ lệ này vượt mốc 3 bàn/trận.

Việc chỉ ra những lợi thế về luật lệ hay số trận đấu trong quá khứ không hề làm giảm đi sự vĩ đại của Dixie Dean hay Jimmy Greaves. Nó chỉ cung cấp bối cảnh để chúng ta hiểu tại sao những kỷ lục đó lại đứng vững lâu đến vậy.

Ngược lại, bóng đá hiện đại với chiến thuật phòng ngự chặt chẽ, thể lực cầu thủ được nâng cao và công nghệ VAR cũng tạo ra những thách thức riêng cho Erling Haaland. Việc anh duy trì hiệu suất gần 0.9 bàn/trận trong thời đại này là một minh chứng cho tài năng kiệt xuất.

Không có câu trả lời đúng sai tuyệt đối cho việc ai là người vĩ đại nhất. Đó chính là vẻ đẹp của bóng đá. Chỉ có thời gian mới trả lời được liệu Haaland có thể xô đổ kỷ lục 357 bàn của Jimmy Greaves hay không. Còn với kỷ lục 60 bàn một mùa của Dixie Dean? Có lẽ, đó sẽ mãi là một thánh địa bất khả xâm phạm, một giới hạn vĩnh cửu của bóng đá Anh mà ngay cả "người máy" Haaland cũng phải ngước nhìn.