Nỗi ám ảnh hoàn hảo: Pep Guardiola qua lăng kính của các tr…

Vào tháng 10 năm 2020, bầu không khí tại Manchester City trở nên ảm đạm và nặng nề hơn bao giờ hết. Đội bóng chủ sân Etihad đang trải qua một khởi đầu mùa giải đầy sóng gió với những kết quả đáng thất vọng: thất bại muối mặt trước Leicester City, trận hòa nhạt nhòa với Leeds United và chỉ giành vỏn vẹn 4 điểm sau 3 vòng đấu đầu tiên.

Vào thời điểm nhạy cảm đó, Pep Guardiola vẫn chưa đặt bút ký vào bản hợp đồng gia hạn và đang tận hưởng kỳ nghỉ ngắn ngày trong đợt tập trung đội tuyển quốc gia.

Những lời thì thầm bắt đầu lan truyền trong giới bóng đá Anh rằng có lẽ đây sẽ là mùa giải cuối cùng của ông tại xứ sở sương mù, rằng ngọn lửa đam mê và phép thuật của vị chiến lược gia đại tài này đang dần tàn lụi trước sự khắc nghiệt của Ngoại hạng Anh.

Thế rồi, một cuộc điện thoại bất ngờ đã xóa tan mọi nghi ngờ đó, đồng thời kích hoạt lại cỗ máy chiến thắng của Man City. Piet Cremers, Trưởng bộ phận phân tích của câu lạc bộ khi đó, đang tập gym thì nhận được cuộc gọi với giọng điệu gấp gáp và đầy phấn khích: "Piet, cậu đang ở đâu? Tôi cần cậu. Tôi cần cậu ngay bây giờ".

Cremers hiểu ngay rằng giọng điệu đó chỉ có nghĩa là một điều duy nhất: Sếp vừa nảy ra một ý tưởng mới. Anh buộc phải cắt ngắn buổi tập và lao ngay đến sân tập.

Tại đó, Guardiola trút bầu tâm sự không phải về phong cảnh hữu tình hay ẩm thực tuyệt vời của kỳ nghỉ, mà là về một cấu trúc chiến thuật hoàn toàn mới mà ông vừa hình dung ra khi đang nằm dài trên ghế tắm nắng.

Đó là sơ đồ 3-2-5 đầy táo bạo với Joao Cancelo đóng vai trò hậu vệ biên ảo (inverted full-back), vị trí mà hậu vệ cánh sẽ bó vào trung tâm thi đấu như một tiền vệ trung tâm khi kiểm soát bóng, một khái niệm sẽ thay đổi bóng đá Anh sau này.

Ông muốn áp dụng nó ngay lập tức trong trận đấu tiếp theo gặp Arsenal để gây bất ngờ cho người trợ lý cũ Mikel Arteta và cả giải đấu. Cremers nhớ lại cảm xúc mãnh liệt của Guardiola ngày hôm đó: "Hôm đó, trong ông ấy như có một ngọn lửa rực cháy. Ông ấy liên tục nói: 'Tôi cần cái này, tôi cần cái kia', đó là những khoảnh khắc bạn thực sự có thể giúp ông ấy".

Hai người làm việc say sưa đến mức khi hoàn thành ý tưởng để trình bày cho các cầu thủ vào sáng hôm sau, cả tòa nhà huấn luyện đã không còn một bóng người.

Khi ra về, Guardiola đề nghị lái xe đưa Cremers về căn hộ của anh với một điều kiện kỳ lạ: ông sẽ là người chọn đường đi. Kết quả là một hành trình lẽ ra chỉ mất 10 phút đã kéo dài thành 1 tiếng 10 phút do tắc đường.

Nhưng đối với Cremers, sự chậm trễ đó lại là một món quà vô giá. Anh hồi tưởng: "Đó có lẽ là 1 tiếng 10 phút tuyệt vời nhất cuộc đời tôi. Chúng tôi nói về chiến thuật, về các đội tuyển quốc gia, về gia đình và về mọi thứ trên đời".

Đó chính là cánh cửa hé mở vào thế giới riêng biệt của Guardiola: nơi sự tò mò là vô tận, tinh thần làm việc là không ngừng nghỉ và sự thỏa mãn là một khái niệm xa xỉ.

Kỷ luật thép

Carles Planchart, người trợ lý lâu năm nhất của Guardiola, đã gắn bó với ông từ những ngày đầu khởi nghiệp tại Barcelona B năm 2007 cho đến tận năm 2024. Ông là người hiểu rõ nhất cái giá phải trả để duy trì vị thế đỉnh cao.

Planchart chia sẻ một cách thẳng thắn: "Làm việc với Pep đồng nghĩa với kỷ luật, cống hiến miệt mài, sẵn sàng chuẩn bị cho các trận đấu suốt ngày đêm".

Theo lời Planchart, khái niệm nghỉ ngơi đối với Guardiola gần như không tồn tại. "Lần duy nhất ông ấy thực sự tắt công tắc một chút là sau một trận thắng. Chúng tôi may mắn đã trải qua nhiều chiến thắng, và chính trong những khoảnh khắc đó, ông ấy cho phép mình một không gian nhỏ bé để thư giãn. Nhưng khoảnh khắc đó rất ngắn ngủi".

Planchart nhấn mạnh thêm về sự ám ảnh hoàn hảo của Guardiola: "Cũng có những lúc ông ấy không hề nghỉ ngơi chút nào, ngay cả khi vừa thắng trận. Nếu trận đấu tiếp theo là gặp một đội bóng hàng đầu, ông ấy sẽ liên tục suy nghĩ về cách điều chỉnh hoặc cải thiện chiến lược, hiệu suất và quá trình tập luyện".

Vị trợ lý người Tây Ban Nha vẫn nhớ như in những ngày tháng sơ khai, khi Guardiola còn là một huấn luyện viên vô danh tại giải hạng Ba Tây Ban Nha. Khi đó, Planchart được thuê để cung cấp thông tin chi tiết về đối thủ. Cả hai đã từng đứng cùng nhau dưới lớp bùn lầy tại sân vận động của câu lạc bộ làng xã Vilassar de Dalt để do thám đối thủ đầu tiên.

Chính sự tỉ mỉ đến mức ám ảnh đó, ngay cả ở cấp độ thấp nhất, đã đặt nền móng cho 18 năm thành công rực rỡ sau này. Planchart hồi tưởng lại trận chung kết play-off thăng hạng năm đó, khi Guardiola lần đầu tiên chiếu video để khích lệ các cầu thủ trước trận đấu quan trọng: 

"Tôi vẫn còn nhớ rất rõ bài phát biểu ngày hôm đó vì đây là lần đầu tiên tôi thấy một huấn luyện viên sử dụng video để truyền lửa cho các học trò."

Sự khiêm tốn của một thiên tài và nguồn cảm hứng bất tận

Dù đã giành được mọi danh hiệu cao quý nhất, Guardiola không bao giờ chấp nhận việc đứng yên. Có lẽ chính nỗi sợ hãi về việc bị đối thủ bắt bài hoặc bỏ lại phía sau đã thúc đẩy ông trở lại mỗi mùa hè với một kế hoạch đại tu chiến thuật toàn diện.

Nguồn cảm hứng của ông có thể đến từ bất cứ đâu: từ triết lý thánh kinh của Johan Cruyff, từ những bài học thực tế về cường độ của bóng đá Anh, hay thậm chí là từ một trận đấu ở giải hạng thấp.

Piet Cremers kể rằng có thời điểm Guardiola bị mê hoặc bởi lối chơi triển khai bóng từ tuyến dưới của Roberto De Zerbi tại Shakhtar Donetsk và yêu cầu các trợ lý cung cấp mọi thông tin có thể về phong cách này.

Cremers nhấn mạnh sự cởi mở trong tư duy của Guardiola: "Tôi luôn đánh giá cao việc ông ấy không quan tâm liệu bạn là một huấn luyện viên hàng đầu hay đang ở giải hạng Tư (League Two)".

"Nếu ông ấy thấy điều gì đó hữu ích giúp đội bóng tiến lên, ông ấy sẽ học hỏi ngay lập tức. Khi bạn đã giành được quá nhiều danh hiệu, bạn rất dễ tin rằng mình biết tất cả, nhưng để luôn dẫn đầu và cởi mở với mọi người chính là lý do tại sao ông ấy là người giỏi nhất".

Ranh giới mong manh

Carlos Vicens, một trợ lý khác từng làm việc 4 năm với Guardiola và được thăng tiến từ học viện Man City, tiết lộ rằng sự ám ảnh của Guardiola không bao giờ dừng lại. Ngay cả sau khi giành cú ăn ba lịch sử mùa giải 2022-2023 với chiến thắng trước Inter Milan tại chung kết Champions League, Guardiola vẫn không hoàn toàn hài lòng.

Vicens chia sẻ: "Làm việc với Pep dường như bạn không thể buông lỏng cảnh giác. Ông ấy yêu cầu bạn phải hiểu từng chi tiết nhỏ nhất."

"Trong nhiều tháng sau trận chung kết đó, ông ấy vẫn suy nghĩ về việc làm thế nào chúng tôi có thể tấn công hiệu quả hơn trong trận đấu đó và làm sao để phá vỡ hệ thống pressing của Inter tốt hơn. Điều đó diễn ra trong các cuộc trò chuyện trên máy bay, trong bữa ăn hay khi xem một trận đấu khác trên TV".

Sự ám ảnh đến từng chi tiết này đôi khi bị giới truyền thông và người hâm mộ chỉ trích là "overthinking" (suy nghĩ quá nhiều), đặc biệt là trong những thất bại khó hiểu tại vòng loại trực tiếp Champions League. Tuy nhiên, các trợ lý của ông lại có góc nhìn khác.

Họ chỉ ra hàng chục lần tư duy đột phá của ông đã mang lại chiến thắng quyết định. Một ví dụ điển hình là trận thắng Chelsea 6-0 vào tháng 2 năm 2019.

Trước trận đấu, khi đội bóng khủng hoảng nhân sự ở vị trí hậu vệ cánh, Guardiola quyết định sử dụng Oleksandr Zinchenko, một tiền vệ tấn công trẻ tuổi và mỏng cơm, đá hậu vệ trái để đối đầu với những ngôi sao tấn công thượng hạng như Pedro và Eden Hazard. 

Quyết định gây sốc đó đã thành công rực rỡ, và Zinchenko sau đó trở thành trụ cột quan trọng trong mùa giải Man City giành 98 điểm.

Khả năng thuyết phục cầu thủ tin vào những ý tưởng mới lạ, đôi khi đi ngược lại logic thông thường, đòi hỏi một sức hút và kỹ năng giao tiếp đặc biệt. Vị trợ lý cũ còn so sánh các buổi thuyết trình chiến thuật của Guardiola giống như trải nghiệm đi xem một bộ phim điện ảnh bom tấn.

"Cách tôi mô tả nó giống như việc đi vào rạp chiếu phim vậy," Cremers nói. "Khi bộ phim bắt đầu, nó phải thu hút sự chú ý của bạn ngay lập tức. Nếu không, người xem sẽ chán nản chỉ sau 5 hoặc 10 phút."

"Cách Pep nói về chiến thuật luôn có sức hút kỳ lạ. Lúc đầu, bạn có thể thấy hơi khó hiểu, nhưng càng nghe, mọi thứ càng trở nên rõ ràng. Cuối cùng, bạn sẽ rời phòng với sự hiểu biết tường tận về cách tấn công của đội và một niềm tin mãnh liệt rằng đội mình chắc chắn sẽ thắng."

Lãnh đạo bằng sự tin tưởng 

Trái với hình ảnh một thiên tài độc đoán thường thấy trên truyền thông, các trợ lý đều đồng ý rằng Guardiola rất cởi mở với ý kiến của người khác và biết cách phân công nhiệm vụ. Ông luôn làm mới đội ngũ ban huấn luyện của mình để tìm kiếm những ý tưởng mới, nhưng khi đã giao việc, ông trao quyền tự chủ hoàn toàn cho các cộng sự.

Carlos Vicens chia sẻ: "Ông ấy tin tưởng giao việc cho bạn và sẽ cố gắng không can thiệp. Đồng thời, vì ông ấy quá khắt khe với bản thân trong những việc bạn thấy ông ấy làm, bạn sẽ muốn nỗ lực hết sức để đóng góp và không làm ông ấy thất vọng".

Mùa giải 2024-2025 vừa qua được xem là thử thách lớn nhất về tâm lý làm việc và bản lĩnh của Guardiola. Man City trải qua giai đoạn khủng hoảng nhân sự trầm trọng, thiếu vắng Rodri và hầu hết các trung vệ trụ cột, dẫn đến chuỗi trận bết bát.

Dù có những lúc trông ông mệt mỏi như một kẻ bại trận, nhưng Vicens khẳng định ngọn lửa trong ông chưa bao giờ tắt. "Không phải là ông ấy đã mất đi tia lửa đam mê," Vicens khẳng định. "Khi những tháng ngày khó khăn ập đến, ông ấy liên tục tìm kiếm giải pháp. Ông ấy không ngừng cố gắng và làm việc miệt mài, đó là những gì chúng tôi đã làm". 

"Ông ấy không bao giờ bỏ cuộc. Mùa giải vừa qua nói lên rất nhiều điều về ông ấy. Tôi đã nhìn thấy con người thực sự đằng sau vị huấn luyện viên vĩ đại đó và tôi mừng vì đã dành 4 năm làm việc cùng ông ấy".

Di sản vĩ đại

Hầu hết các huấn luyện viên và cầu thủ từng làm việc với Guardiola đều thừa nhận một thực tế: giờ đây họ xem bóng đá qua lăng kính của ông, nhưng không ai dám tự nhận mình có thể xử lý thông tin nhanh và chính xác như cựu HLV Barcelona. 

Carles Planchart, người thường ngồi trên khán đài để quan sát trận đấu từ một góc cao và rộng hơn, luôn kinh ngạc trước khả năng đọc trận đấu của Guardiola từ đường biên.

"Thật khó tin khi vào giờ nghỉ giữa hiệp, tất cả những đánh giá của ông ấy từ dưới sân đều trùng khớp hoàn toàn với phân tích của tôi," Planchart nói. "Ông ấy có khả năng thấu hiểu mọi thứ đang diễn ra trong trận đấu. Phần lớn thời gian, công việc của tôi chỉ là củng cố những gì ông ấy muốn truyền đạt".

Planchart đúc kết lại sự vĩ đại của người cộng sự lâu năm bằng một so sánh sâu sắc: "Hầu hết các huấn luyện viên tôi từng gặp hoặc đối đầu đều rất tập trung vào công tác phòng ngự. Pep thì là thiên tài trong việc tạo ra cơ hội, bắt đầu từ việc triển khai bóng tấn công và xoay sở để đưa bóng đến vòng cấm đối phương trong điều kiện tốt nhất..."

"Tôi tin rằng việc chuẩn bị cho một trận đấu để giành chiến thắng thách thức hơn rất nhiều so với việc chuẩn bị cho các trận đấu chỉ để không thua, và đó là lý do tại sao Pep là số 1".