Lịch sử Ligue 1: Hành trình từ bình minh chuyên nghiệp đến kỷ nguyên siêu sao

21:44 23/12/2025

BongDa.com.vnBóng đá Pháp không chỉ là cái nôi của những tài năng kiệt xuất mà còn sở hữu một trong những giải đấu có lịch sử biến động bậc nhất châu Âu. Để hiểu rõ về Ligue 1, cần phải nhìn lại hành trình gần một thế kỷ, từ những cuộc tranh cãi về tính chuyên nghiệp đầu thập niên 1930 đến vị thế là một trong "Ngũ đại cường quốc" bóng đá đương đại.

Bóng đá Pháp bắt đầu chuyên nghiệp khá chậm.

Mốc thời gian	Sự kiện xảy ra
1932	Giải bóng đá chuyên nghiệp Pháp chính thức được thành lập với tên gọi ban đầu là "National".
1932–1933	Mùa giải chuyên nghiệp đầu tiên được tổ chức; Olympique Lillois trở thành nhà vô địch đầu tiên.
1933	Giải đấu đổi tên từ "National" thành "Division 1".
1939–1945	Giải đấu bị đình chỉ do ảnh hưởng của Chiến tranh thế giới thứ hai.
1945	Bóng đá chuyên nghiệp tại Pháp chính thức hoạt động trở lại sau chiến tranh.
1993	Marseille bị tước danh hiệu vô địch mùa 1992–93 do bê bối hối lộ và dàn xếp tỷ số.
1994–1995	Hệ thống tính điểm thay đổi, tăng từ 2 điểm lên 3 điểm cho mỗi trận thắng.
2002	Giải đấu chính thức đổi tên từ "Division 1" thành "Ligue 1" như hiện nay.
2002–2008	Olympique Lyonnais lập kỷ lục vô tiền khoáng hậu với 7 lần vô địch liên tiếp.
2011	Qatar Sports Investments mua lại PSG, bắt đầu kỷ nguyên thống trị mới của đội bóng thủ đô.
2019–2020	Mùa giải bị hủy giữa chừng do đại dịch COVID-19; PSG được trao chức vô địch dựa trên điểm số trung bình.
2023–2024	Số lượng đội bóng tham dự giải đấu chính thức giảm từ 20 xuống còn 18 đội.

Thời kỳ phôi thai và cuộc cách mạng chuyên nghiệp (1930 – 1932)

Trước năm 1930, bóng đá Pháp hoàn toàn là một sân chơi nghiệp dư và phân mảnh. Việc thành lập một giải đấu chuyên nghiệp thống nhất không hề dễ dàng do sự phản đối từ nhiều CLB lo ngại về tính thương mại hóa.

Cuộc bỏ phiếu lịch sử: Tháng 7 năm 1930, Hội đồng quốc gia của Liên đoàn bóng đá Pháp (FFF) đã tổ chức một cuộc bỏ phiếu quan trọng. Kết quả là 128 phiếu thuận và 20 phiếu chống, chính thức thông qua việc áp dụng tính chuyên nghiệp cho bóng đá Pháp.

Những người tiên phong: Gabriel Hanot, Georges Bayrou và Emmanuel Gambardella là những nhân vật then chốt đã thúc đẩy quá trình này.

Tiêu chuẩn khắt khe: Để được tham gia giải đấu chuyên nghiệp đầu tiên, các CLB phải chứng minh được ba yếu tố: thành tích thi đấu trong quá khứ, khả năng đảm bảo doanh thu tài chính ổn định và cam kết chiêu mộ ít nhất 8 cầu thủ chuyên nghiệp.

Olympique Lillois trở thành đội bóng đầu tiên vô địch giải quốc gia Pháp.

Mùa giải đầu tiên (1932-1933): Giải đấu lúc này có tên gọi là National. 20 đội bóng tham gia được chia làm hai bảng. Olympique Lillois đã trở thành nhà vô địch đầu tiên sau khi đánh bại AS Cannes với tỷ số 4-3 trong trận chung kết kịch tính.

Đổi tên thành Division 1: Chỉ một năm sau mùa giải đầu tiên, giải đấu chính thức đổi tên thành Division 1 và duy trì tên gọi này trong nhiều thập kỷ.

Giai đoạn tiền chiến và sự phục hồi sau Thế chiến II (1933 – 1950)

Những năm 1930 chứng kiến sự trỗi dậy của các đội bóng như FC Sète và Racing Club de France. Tuy nhiên, sự phát triển của giải đấu đã bị gián đoạn nghiêm trọng bởi Thế chiến II.

Bóng đá thời chiến: Từ năm 1939 đến 1945, các hoạt động bóng đá chuyên nghiệp bị đình trệ hoặc chỉ diễn ra dưới hình thức các giải đấu vùng miền do sự chiếm đóng của phát xít Đức.

Bóng đá Pháp trở lại mạnh mẽ sau thế chiến II.

Sự trở lại mạnh mẽ: Sau khi chiến tranh kết thúc, Division 1 được tái thiết lập vào mùa giải 1945-1946. Đây là thời kỳ của sự đa dạng khi không có đội bóng nào thực sự thống trị tuyệt đối, tạo điều kiện cho nhiều CLB như Lille, Nice và Reims thay nhau lên ngôi.

Thập niên 1950 - 1960: Kỷ nguyên của Stade de Reims

Đây là giai đoạn mà Stade de Reims đã đưa bóng đá Pháp lên bản đồ châu Âu.

Sức mạnh tấn công: Với những huyền thoại như Raymond Kopa và Just Fontaine, Reims không chỉ thống trị giải quốc nội mà còn tiến vào trận chung kết Cúp C1 châu Âu đầu tiên vào năm 1956.

Đối trọng: AS Monaco và FC Nantes bắt đầu lộ diện như những thế lực mới, thách thức sự thống trị của Reims vào giữa thập niên 1960.

Triều đại "Quỷ xanh" Saint-Etienne (1960 – 1981)

Nếu phải chọn một biểu tượng cho bóng đá Pháp thế kỷ 20, đó chính là AS Saint-Etienne.

Sự thống trị tuyệt đối: "Quỷ xanh" đã thiết lập một kỷ lục vô tiền khoán hậu khi giành tổng cộng 10 chức vô địch Division 1 tính đến năm 1981.

Saint-Etienne của Michel Platini từng quyến rũ giới hâm mộ túc cầu.

Lối chơi quyến rũ: Dưới sự dẫn dắt của các HLV tài năng và sự góp mặt của huyền thoại Michel Platini ở giai đoạn sau, Saint-Etienne không chỉ thắng trận mà còn chinh phục trái tim của người hâm mộ khắp nước Pháp.

Tác động văn hóa: Saint-Etienne trở thành CLB đầu tiên của Pháp có tầm ảnh hưởng xã hội sâu rộng, tạo nên một bản sắc riêng biệt cho Giải vô địch Quốc gia Pháp lúc bấy giờ.

Thập niên 1980: Sự trỗi dậy của Bordeaux và sự xuất hiện của các ngôi sao

Sau khi triều đại Saint-Etienne suy yếu, Bordeaux nổi lên như một thế lực mới dưới sự hậu thuẫn tài chính mạnh mẽ.

Bordeaux của Claude Bez: Với các ngôi sao như Alain Giresse và Jean Tigana, Bordeaux đã giành 3 chức vô địch trong thập niên 1980.

Tính cạnh tranh cao: Đây cũng là giai đoạn mà các đội bóng như Paris Saint-Germain (giành chức vô địch đầu tiên năm 1986) và Monaco liên tục bám đuổi quyết liệt.

Kỷ nguyên Marseille: Vinh quang và Bóng tối (1989 – 1993)

Giai đoạn này gắn liền với cái tên Bernard Tapie – vị chủ tịch đầy tham vọng nhưng cũng lắm tai tiếng của Olympique de Marseille.

Marseille từng có kỷ nguyên thống trị bóng đá Pháp trước khi suy tàn sau bê bối Valenciennes.

Thống trị quốc nội: Marseille đã giành 5 chức vô địch liên tiếp từ năm 1989 đến 1993.

Đỉnh cao châu Âu: Năm 1993, Marseille đánh bại AC Milan để trở thành CLB Pháp đầu tiên giành chức vô địch UEFA Champions League trước khi PSG làm được ở mùa giải 2024-25.

Vụ bê bối Valenciennes: Ngay sau vinh quang châu Âu, Marseille bị phát hiện dàn xếp tỷ số trong trận đấu với Valenciennes tại giải quốc nội. Hậu quả là họ bị tước chức vô địch mùa 1992-1993, bị giáng xuống hạng và cấm thi đấu quốc tế. Sự kiện này là một vết đen lớn nhưng cũng là bài học về tính minh bạch cho giải đấu số 1 nước Pháp.

Thập niên 1990: Giai đoạn chuyển giao đầy biến động

Sau sự sụp đổ của Marseille, Division 1 rơi vào trạng thái "vô chủ" khi các danh hiệu được chia đều cho nhiều CLB khác nhau như Nantes, Auxerre, Monaco, Lens và Bordeaux.

Nantes 1995: Với lối chơi phối hợp nhóm nhỏ trứ danh "Jeu à la nantaise", Nantes đã lên ngôi vô địch một cách thuyết phục.

Sự chuẩn bị cho World Cup 1998: Việc Pháp đăng cai World Cup 1998 đã giúp cơ sở hạ tầng của các sân vận động tại giải VĐQG được nâng cấp đáng kể, tạo tiền đề cho sự phát triển thương mại sau này.

Lyon và kỷ lục 7 lần vô địch liên tiếp (2002 – 2008)

Năm 2002, giải đấu chính thức đổi tên thành Ligue 1. Đây cũng là lúc bắt đầu triều đại rực rỡ nhất trong lịch sử hiện đại của Olympique Lyonnais.

Olympique Lyonnais từng có chuỗi kỷ lục 7 lần liên tiếp vô địch giải VĐQG Pháp.

Tầm nhìn của Jean-Michel Aulas: Chủ tịch Lyon đã xây dựng một mô hình quản lý bóng đá hiện đại, tập trung vào đào tạo trẻ và chuyển nhượng thông minh.

7 năm thống trị: Từ năm 2002 đến 2008, Lyon không có đối thủ tại Ligue 1. Với những ngôi sao như Juninho Pernambucano, Michael Essien và Karim Benzema, Lyon đã thiết lập kỷ lục 7 lần vô địch liên tiếp.

Nâng tầm Ligue 1: Sự ổn định của Lyon tại Champions League trong giai đoạn này đã giúp Ligue 1 cải thiện đáng kể vị thế trên bảng xếp hạng UEFA.

Cuộc cách mạng Qatar và sự thống trị của PSG (2011 – Nay)

Sự xuất hiện của quỹ đầu tư Qatar Sports Investments (QSI) tại Paris Saint-Germain vào năm 2011 đã mở ra một chương hoàn toàn mới cho Ligue 1.

Sức mạnh tiền tệ: PSG bắt đầu đưa về những siêu sao toàn cầu: Zlatan Ibrahimovic, Thiago Silva, rồi đến Neymar, Kylian Mbappe và Lionel Messi.

Dưới sự hậu thuẫn từ các nhà đầu tư Qatar PSG trở thành kẻ thống trị bóng đá Pháp và vừa vô địch UEFA Champions League mùa vừa qua.

Kỷ lục vô địch: PSG đã nhanh chóng vượt qua Saint-Etienne để trở thành đội bóng giàu thành tích nhất lịch sử giải đấu với 13 chức vô địch (tính đến hết 2025).

Những "kẻ ngáng đường" thú vị: Dù PSG quá mạnh, Ligue 1 vẫn chứng kiến những câu chuyện cổ tích như chức vô địch của Montpellier (2012), Monaco (2017) và Lille (2021).

Những cột mốc và sự kiện đáng chú ý khác

Cái nôi của những huyền thoại: Ligue 1 là nơi bắt đầu sự nghiệp của rất nhiều chủ nhân Quả bóng vàng và các nhà vô địch thế giới như Zinedine Zidane (Bordeaux), Thierry Henry (Monaco), và gần nhất là Kylian Mbappe (Monaco/PSG).

Hệ thống đào tạo: Pháp luôn được đánh giá là quốc gia có hệ thống đào tạo trẻ tốt nhất thế giới, và Ligue 1 chính là "vườn ươm" cung cấp nhân sự cho tất cả các giải đấu hàng đầu khác.

Ligue 1 từ năm 2023 đến nay

Giải đấu đang bước vào một giai đoạn cải tổ mạnh mẽ để thích nghi với tình hình kinh tế bóng đá mới.

Giảm quy mô đội bóng: Từ mùa giải 2023-2024, Ligue 1 chính thức giảm từ 20 xuống còn 18 đội tham dự. Mục tiêu là tăng tính cạnh tranh, giảm tải cho cầu thủ và tối ưu hóa doanh thu bản quyền truyền hình.

Thể thức thăng/xuống hạng: 2 đội cuối bảng xuống hạng trực tiếp, trong 2 đội đứng đầu ở Ligue 2 sẽ thế chỗ.

Cuộc đua giành vé châu Âu: Với hệ thống mới của UEFA, Ligue 1 đang nỗ lực bảo vệ vị trí trong Top 5 để duy trì 4 suất tham dự Champions League (3 suất vào thẳng và 1 suất play-off).

Ligue 1 không chỉ là một giải đấu bóng đá

Ligue 1 không chỉ đơn thuần là một giải đấu bóng đá, mà là một phần di sản văn hóa của nước Pháp. Từ những ngày đầu đầy tranh cãi về tính chuyên nghiệp cho đến khi trở thành "sân khấu" của những siêu sao thế giới, Ligue 1 vẫn giữ vững bản sắc là nơi kết hợp giữa tư duy chiến thuật kỷ luật và sự ngẫu hứng nghệ thuật.

Thông tin	Chi tiết
Năm thành lập	1932
Tên gọi đầu tiên	National (1932-1933)
CLB vô địch nhiều nhất	Paris Saint-Germain (13 lần)
Cầu thủ ghi bàn nhiều nhất mọi thời đại	Delio Onnis (299 bàn)
Số đội tham dự hiện tại	18 đội (từ mùa 2025-2026)
CLB duy nhất vô địch Champions League	Olympique de Marseille (1993)
Kỷ lục vô địch liên tiếp	Olympique Lyonnais (7 lần, 2002-2008)