Chân dung Davor Suker: Hào quang France 98 và vũ điệu nhung…

Trong bóng tối của một căn phòng khách sạn sang trọng tại Paris năm 1998, Davor ngồi lặng yên, đôi mắt nâu sâu thẳm nhìn chăm chú vào đôi giày thi đấu đặt trên bàn. Chúng không chỉ là dụng cụ thể thao; chúng là đôi hài của một vũ công, là vũ khí của một sát thủ có tâm hồn nghệ sĩ. Anh nhớ về những ngày đầu tiên ở Osijek, nơi tiếng súng nổ xa xăm thường xen lẫn với tiếng bóng đập vào những bức tường gạch vỡ vụn.

Khi ấy, bóng đá không phải là một nghề nghiệp, nó là một sự cứu rỗi. Cậu bé Davor với mái tóc xoăn nhẹ đã học cách khống chế quả bóng giữa những hố bom, học cách xoay người thoát đi trước khi những bóng ma của thực tại ập đến. Chiếc chân trái ấy, ngay từ lúc đó, đã không chấp nhận sự thô bạo. Nó chọn sự tinh tế. Nó chọn cách lướt đi trên mặt đất như một dải lụa, biến những cú chạm bước một thành một tác phẩm hội họa, nơi quả bóng ngoan ngoãn nằm rạp dưới mũi giày như một sinh vật bị thôi miên.

Những ký ức ấy ùa về, đan xen với thực tại hào nhoáng của một siêu sao đang khoác áo Real Madrid. Ở Bernabeu, người ta gọi anh là "Sukerman". Nhưng trong thâm tâm, anh vẫn là đứa con của vùng Balkan đầy kiêu hãnh và đau thương. Mỗi khi bước ra sân, Suker không chỉ nhìn vào khung thành đối phương; anh nhìn thấy bóng dáng của những người đồng hương đang nấp trong hầm trú ẩn, những người lính đang nắm chặt tay súng, và những đứa trẻ đang mơ về một quốc gia có tên trên bản đồ thế giới.

Áp lực ấy đủ sức đè bẹp bất kỳ gã khổng lồ nào, nhưng với Davor, nó là một loại nhiên liệu đặc biệt. Anh không chạy bằng cơ bắp; anh chạy bằng niềm tự hào của một dòng máu không bao giờ khuất phục. Chiến thuật của anh không nằm ở những sơ đồ khô khan của huấn luyện viên, mà nằm ở bản năng sát thủ được bọc trong lớp nhung lụa của một quý tộc.

Định mệnh đã gọi tên anh vào một buổi chiều rực nắng tại EURO 1996, trên thảm cỏ nước Anh. Đó là khoảnh khắc mà thời gian dường như ngưng đọng, một thước phim quay chậm sẽ còn được trình chiếu mãi trong bảo tàng của những giấc mơ. Đối mặt với Peter Schmeichel – gã khổng lồ tóc vàng, nỗi khiếp sợ của mọi tiền đạo – Suker không chọn một cú sút búa bổ. Anh thực hiện một cú "lob" bóng, một đường cong mỹ miều đến mức phi lý.

Quả bóng rời chân anh, vẽ nên một cầu vồng vô hình trên bầu trời Sheffield, vượt qua tầm với tuyệt vọng của Schmeichel trước khi nằm gọn trong lưới. Trong khoảnh khắc đó, Suker không chỉ ghi một bàn thắng; anh đang giễu cợt trọng lực, giễu cợt sự thô ráp của bóng đá hiện đại. Anh đứng đó, hai tay giang rộng, đón nhận tiếng gầm thét của đám đông như một nhạc trưởng vừa kết thúc chương huy hoàng nhất của bản giao hưởng. Cú lốp bóng ấy chính là con người anh: kiêu ngạo, tinh tế và đầy tính kịch.

Nhưng đỉnh cao thực sự, nơi linh hồn của Suker hòa quyện hoàn toàn với vận mệnh dân tộc, chính là mùa hè nước Pháp 1998. Croatia, một quốc gia non trẻ mới giành độc lập, bước vào World Cup với tư cách một kẻ ngoại đạo. Nhưng họ có Suker. Anh bước đi trên sân cỏ với một sự điềm tĩnh đến lạ lùng, như thể anh đã biết trước kịch bản của mỗi trận đấu. Ở vòng tứ kết, khi đối đầu với cỗ xe tăng Đức lừng lẫy, Suker đã biến những hậu vệ thép thành những con rối trong một vở kịch rối dây.

Cú dứt điểm chéo góc của anh không chỉ tiễn người Đức về nước, mà còn dõng dạc tuyên bố với thế giới rằng: Croatia đã thực sự tồn tại. Mỗi bàn thắng anh ghi được ở giải đấu đó – từ pha lập công vào lưới Nhật Bản, Romania, cho đến bàn mở tỷ số trong trận bán kết với Pháp – đều mang hơi thở của một nghệ thuật sắp đặt. Anh không cần quá nhiều chạm; anh chỉ cần đúng một khoảnh khắc để làm sụp đổ cả một hệ thống phòng ngự kiên cố nhất.

Đó là một nghịch lý đầy quyến rũ: một sát thủ máu lạnh với đôi mắt của một thi sĩ. Suker không bao giờ vội vàng. Trong vòng cấm địa, nơi nhịp tim của mọi người đều tăng lên gấp bội, nhịp tim của anh dường như chậm lại. Anh có khả năng đọc được sự sợ hãi trong mắt thủ môn, cảm nhận được sự mất phương hướng của hậu vệ chỉ qua một nhịp lắc vai. Các chuyên gia chiến thuật gọi đó là "đánh hơi bàn thắng", nhưng với Suker, đó là sự giao thoa giữa không gian và thời gian.

Anh biết quả bóng sẽ đến đâu trước khi nó rời chân đồng đội. Anh biết khoảng trống sẽ lộ ra ở đâu trước khi đối thủ kịp nhận ra sai lầm của chính mình. Chiếc giày vàng World Cup năm đó là phần thưởng công bằng, nhưng nó không thể lột tả hết vẻ đẹp của những bước chạy thanh thoát, những pha giả sút khiến cả sân vận động phải nín thở, và cái cách anh hôn lên biểu tượng trên ngực áo mỗi khi lưới rung lên.

Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang là những góc khuất của một tâm hồn nhạy cảm. Có những đêm tại Madrid, khi phố phường đã lên đèn, Suker ngồi một mình trong gara, ngắm nhìn những chiếc xe sang trọng nhưng tâm trí lại trôi về những con phố nhỏ ở Sevilla, nơi anh đã trải qua những năm tháng rực rỡ và nồng nhiệt nhất. Ở Sevilla, anh là một vị thần, người đã dạy cho người dân vùng Andalusia biết thế nào là sự kiêu hãnh của vùng Balkan.

Nhưng bóng đá đỉnh cao là một con quái vật tham lam. Real Madrid mang lại cho anh danh hiệu Champions League, mang lại sự công nhận toàn cầu, nhưng cũng lấy đi của anh sự tự do thuần túy của một cầu thủ chơi bóng vì niềm vui. Áp lực của "Giải ngân hà" (Galacticos) bắt đầu nhen nhóm, và Suker, với cái tôi nghệ sĩ quá lớn, đôi khi cảm thấy mình như một viên kim cương bị ép phải tỏa sáng theo một khung giờ cố định.

Mâu thuẫn nội tại ấy đôi khi bộc phát thành những khoảnh khắc cô độc trên sân cỏ. Có những trận đấu, người ta thấy anh lững thững đi bộ, vẻ mặt bất cần, nhưng chỉ cần một đường chuyền đúng tầm, anh sẽ hóa thân thành một tia chớp, lạnh lùng và tàn nhẫn. Sự kiêu ngạo của Suker không phải là sự khinh thường đối thủ, mà là niềm tin tuyệt đối vào chân lý của cái đẹp.

Anh không chấp nhận những bàn thắng "xấu xí". Với anh, bóng đá là một màn trình diễn, và mỗi bàn thắng phải là một lời khẳng định về đẳng cấp. Điều này đôi khi khiến anh trở nên lạc lõng trong kỷ nguyên của bóng đá thực dụng, nơi những con số thống kê bắt đầu thay thế cho những cảm xúc thăng hoa. Nhưng chính sự lạc lõng ấy lại làm nên sức hút mãnh liệt của cái tên Davor Suker.

Thời gian, kẻ thù không khoan nhượng của mọi vận động viên, cuối cùng cũng gõ cửa. Những bước chạy không còn thanh thoát như xưa, chiếc chân trái vốn dĩ mềm mại như nhung bắt đầu cảm nhận được sức nặng của những năm tháng chinh chiến. Khi anh rời Madrid để đến với Arsenal, rồi West Ham và kết thúc sự nghiệp tại 1860 Munich, người ta thấy một Suker rất khác.

Trầm mặc hơn, đôi mắt chứa đựng nhiều suy tư hơn. Anh không còn là trung tâm của mọi ánh nhìn, không còn là người quyết định vận mệnh của những trận cầu lớn. Nhưng ngay cả khi ngồi trên băng ghế dự bị hay thi đấu ở những sân bóng ít ánh đèn hơn, phẩm chất quý tộc vẫn không hề mất đi. Cách anh khống chế bóng, cách anh quan sát trận đấu vẫn toát lên một vẻ đẹp cổ điển, gợi nhớ về một thời đại mà bóng đá vẫn còn chỗ cho những lãng tử.

Nhìn lại hành trình của mình, từ những bãi đất trống ở Osijek đến bục vinh quang của World Cup, Suker nhận ra rằng bóng đá không chỉ là những danh hiệu hay tiền bạc. Nó là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa nỗi đau và sự hy vọng. Anh đã trở thành biểu tượng của một đất nước Croatia mới mẻ, một dân tộc dùng bóng đá để giới thiệu mình với thế giới.

Những bàn thắng của anh không chỉ được ghi vào lưới đối phương, chúng được ghi vào trái tim của hàng triệu người dân Croatia, trở thành niềm an ủi trong những ngày tối tăm nhất và là niềm tự hào trong những ngày rạng rỡ nhất. Anh không chỉ là một cầu thủ; anh là một phần lịch sử, là linh hồn của một cuộc phục hưng dân tộc thông qua trái bóng tròn.

Khi ánh hoàng hôn buông xuống trên sự nghiệp của mình, Davor Suker không chọn cách biến mất. Anh dấn thân vào con đường quản lý, trở thành Chủ tịch Liên đoàn bóng đá Croatia, tiếp tục dùng tầm ảnh hưởng của mình để xây dựng tương lai cho bóng đá nước nhà. Nhưng dù khoác lên mình bộ suit lịch lãm, dù ngồi trong những phòng họp sang trọng, người ta vẫn luôn thấy ở anh hình bóng của chàng tiền đạo số 9 với nụ cười nửa miệng đầy tự tin. Ông chủ của những văn phòng lớn vẫn luôn giữ trong tim cậu bé năm nào ở Osijek, người đã dùng chiếc chân trái để vẽ nên những giấc mơ không tưởng.

Kết thúc một hành trình dài, Davor Suker đứng lại như một tượng đài của sự tinh tế và bản lĩnh. Anh đã dạy cho thế giới biết rằng, giữa những xô bồ và gai góc của cuộc đời, cái đẹp vẫn có thể nảy mầm và tỏa sáng rực rỡ nếu ta đủ đam mê và kiêu hãnh để bảo vệ nó. Bóng đá sẽ còn sản sinh ra nhiều tiền đạo xuất chúng, nhiều cỗ máy ghi bàn vĩ đại, nhưng sẽ khó có ai mang lại cảm giác ngưng đọng của thời gian như cách Suker đã làm mỗi khi anh nâng cái chân trái thần thánh của mình lên.

Anh không chỉ để lại những bàn thắng; anh để lại một di sản về thái độ sống, về cách một con người có thể biến nghịch cảnh thành những vần thơ, và biến một trò chơi thành một tác phẩm điện ảnh kinh điển mà người ta sẽ còn muốn xem lại mãi mãi. Trong thế giới của những con số và cơ bắp, Suker mãi mãi là một dấu lặng đầy nghệ thuật, một nốt nhạc cao vút và thanh khiết trong bản Sonata dở dang của vùng Balkan, nhắc nhở chúng ta rằng: bóng đá, suy cho cùng, là vũ điệu của tâm hồn.