Lịch sử giải đấu Super Cup Ý

Siêu cúp Ý (Supercoppa Italiana) là giải đấu bóng đá thường niên được thành lập vào năm 1988, đóng vai trò là trận tranh tài mang ý nghĩa vinh danh giữa các nhà vô địch quốc nội của bóng đá Ý. 

Trải qua hơn ba thập kỷ phát triển, giải đấu không chỉ đơn thuần là cuộc đối đầu giữa đội vô địch Serie A và Coppa Italia mà còn trở thành công cụ chiến lược để quảng bá thương hiệu bóng đá Ý ra thị trường quốc tế.

Giai đoạn Hình thành và Ý tưởng (1988 – 1990)

Sự ra đời của một truyền thống mới

Ý tưởng về một trận tranh Siêu cúp Ý xuất hiện muộn hơn so với Anh (Community Shield) hay Tây Ban Nha (Supercopa de Espana). Ý tưởng này được khởi xướng bởi Edmondo Fabbri (cựu huấn luyện viên đội tuyển Ý) và được ủng hộ mạnh mẽ bởi ban tổ chức giải đấu chuyên nghiệp Ý vào những năm cuối thập niên 1980.

Mục tiêu ban đầu của giải đấu rất đơn giản, tạo ra một trận đấu có tính chất trình diễn và vinh danh các đội bóng xuất sắc nhất mùa giải trước đó, đồng thời kích cầu sự quan tâm của khán giả trước khi mùa bóng mới chính thức khởi tranh.

Trận đấu lịch sử đầu tiên

Trận tranh Supercoppa Italiana đầu tiên được lên kế hoạch vào năm 1988. Cuộc chạm trán diễn ra vào ngày 14 tháng 6 năm 1989 do lịch thi đấu bị dời lại vì Thế vận hội mùa hè 1988 tại sân vận động Giuseppe Meazza, Milan.

Màn so tài giữa AC Milan, đội vô địch Serie A 1987-88 đối đầu với Sampdoria, CLB vô địch Coppa Italia 1987-88. Kết quả chung cuộc, AC Milan giành chiến thắng 3-1 nhờ các pha lập công của Frank Rijkaard, Graziano Mannari và Marco van Basten. "Rossoneri" trở thành tập thể đầu tiên trong lịch sử khắc tên mình lên chiếc cúp này.

Quy định về suất tham dự

Theo quy định, trận tranh Supercoppa Italiana sẽ diễn ra giữa đội vô địch Serie A và đội vô địch Coppa Italia mùa giải trước.

Trong trường hợp một đội giành vô địch cả hai giải đấu, đội Á quân của Coppa Italia sẽ được chọn làm đối thủ. Quy định này lần đầu tiên được áp dụng vào năm 1995 khi Juventus giành cú đúp danh hiệu và đối đầu với Parma, Á quân Coppa Italia.

Thời kỳ Phát triển và Xu hướng xuất ngoại (1991 – 2010)

Mang bóng đá Ý ra thế giới

Khác với nhiều giải Siêu cúp quốc gia chỉ tổ chức trong nước, Supercoppa Italiana sớm bộc lộ tham vọng quốc tế hóa. Đây là giải đấu tiên phong của châu Âu trong việc tổ chức các trận so tài bên ngoài lãnh thổ quốc gia.

Cụ thể, năm 1993, trận đấu giữa AC Milan và Torino diễn ra tại Washington DC, Hoa Kỳ. Đây là lần đầu tiên chiếc cúp được trao trên đất khách. Đến năm 2002, giải đấu chuyển đến Tripoli, Libya và tới năm 2003, sân chơi này quay trở lại Hoa Kỳ với địa điểm là New York, nơi diễn ra màn đụng độ kịch tính giữa Juventus và Milan, hai đội bóng cũng vào đến chung kết Champions League khi đó.

Sự thống trị của các đội bóng lớn

Giai đoạn này chứng kiến sự áp đảo của "Bộ ba quyền lực" bao gồm Juventus, AC Milan và Inter Milan.

CLB vĩ đại thành Turin, Juventus dưới sự dẫn dắt của hai HLV tài năng, Marcelo Lippi cùng Fabio Capello đã khẳng định sức mạnh với các danh hiệu vào những năm 1995, 1997, 2002 và 2003.

Inter Milan dưới thời của những HLV Roberto Mancini và Jose Mourinho đã cho thấy sức mạnh khi giành cúp vào các năm 2005, 2006, 2008 và đặc biệt là 2010, sau khi họ hoàn tất cú ăn ba vĩ đại.

Cũng không chịu kém cạnh hai kình địch, AC Milan cũng 4 lần đăng quang ở giai đoạn này vào những năm 1992, 1993, 1994 và 2004.

Cột mốc Trung Quốc

Năm 2009 đánh dấu một bước ngoặt về thương mại khi Supercoppa Italiana lần đầu tiên được tổ chức tại Sân vận động Quốc gia Bắc Kinh (Tổ chim), Trung Quốc. Việc tổ chức tại đây mang lại doanh thu khổng lồ từ bản quyền truyền hình và việc bán vé vào sân, đồng thời mở rộng tầm ảnh hưởng của Serie A tại thị trường châu Á đầy tiềm năng. Sau đó, Bắc Kinh tiếp tục là nơi được lựa chọn để đăng cai giải đấu này vào các năm 2011 và 2012.

Sự Thống trị của Juventus và Bước ngoặt Saudi Arabia (2011 – 2022)

Kỷ lục 10 năm liên tiếp tham dự của Juventus

Với 9 chức vô địch Serie A liên tiếp, Juventus đã tạo ra một kỷ lục vô tiền khoáng hậu khi góp mặt trong 10 trận Supercoppa liền từ năm 2012 đến 2021. Trong giai đoạn này, họ giành thêm 5 danh hiệu, củng cố vị thế là câu lạc bộ thành công nhất lịch sử giải đấu.

Chuyển dịch sang Saudi Arabia

Sau khi đăng cai ở Trung Quốc rồi Qatar vào các năm 2014 và 2016, Saudi Arabia trở thành đối tác chiến lược mới của Lega Serie A.

Năm 2018, trận tranh Siêu Cúp Ý diễn ra tại Jeddah giữa Juventus và AC Milan. Một năm sau đó, Supercoppa Italiana được tổ chức tại Riyadh với cuộc đối đầu giữa Juventus và Lazio.

Việc hợp tác với Saudi Arabia mang lại giá trị hợp đồng hàng chục triệu euro mỗi năm, giúp giải quyết phần nào cuộc khủng hoảng tài chính của bóng đá Ý trước và sau đại dịch COVID-19.

Kỷ nguyên mới với Thể thức Final Four (2023 – Hiện tại)

Thay đổi mang tính lịch sử

Bắt đầu từ năm 2023, khi giải đấu được tổ chức vào tháng 1/2024, Supercoppa Italiana chính thức thay đổi thể thức từ một trận chung kết duy nhất sang "Final Four" khi quy tụ 4 CLB mạnh nhất nước Ý lúc bấy giờ, tương tự như cách làm của Siêu cúp Tây Ban Nha.

Các CLB đủ điều kiện tham dự bao gồm Nhà vô địch Serie A, Á quân Serie A, Nhà vô địch Coppa Italia và Á quân Coppa Italia. Cả 4 đội sẽ được phân chia để thi đấu hai trận bán kết và một trận chung kết, không có trận tranh hạng ba.

Ý nghĩa của sự đổi mới

Việc tăng số lượng đội và số trận đấu từ 1 lên 3 trận nhằm tối đa hóa doanh thu, qua đó đáp ứng yêu cầu của các đối tác tài trợ tại Trung Đông.

Ngoài ra, thể thức mới này còn giúp tăng tính cạnh tranh, tạo cơ hội cho các đội bóng lớn không giành được cúp nhưng có vị trí cao tại giải quốc nội tham gia.

Cuối cùng không thể không kể đến ý nghĩa quảng bá, giúp khán giả quốc tế được xem nhiều cuộc đối đầu đỉnh cao hơn trong một khoảng thời gian ngắn.

Những thông tin và thống kê đáng chú ý

Biểu tượng và Những khoảnh khắc kinh điển

+ Inter là đội duy nhất từng giành Siêu cúp trong 3 năm liên tiếp (2021, 2022, 2023), dưới sự dẫn dắt của HLV Simone Inzaghi, người cũng đang giữ kỷ lục là HLV giành nhiều Siêu cúp Ý nhất (5 lần).

+ Trận đấu giữa Juventus và AC Milan tại Hoa Kỳ năm 2003 kết thúc với tỷ số 1-1 sau 120 phút. Juventus giành chiến thắng 5-3 trên chấm luân lưu, trả món nợ thất bại tại chung kết Champions League trước đó vài tháng.

+ Inter Milan bị AS Roma dẫn trước 0-3 chỉ sau 34 phút trận tranh Siêu Cúp Ý năm 2006, nhưng đã tạo nên màn lội ngược dòng không tưởng để thắng chung cuộc 4-3 sau hiệp phụ.

Siêu cúp Ý đã vượt xa ý nghĩa của một trận đấu khai màn mùa giải. Từ một sáng kiến vào cuối những năm 80, giải đấu đã tiến hóa thành một sản phẩm thương mại cao cấp, mang tính biểu tượng cho sự xuất khẩu văn hóa bóng đá Ý ra thế giới.

Dù vẫn còn những tranh luận về việc mang các trận đấu ra khỏi biên giới nước Ý, nhưng không thể phủ nhận Supercoppa Italiana là một phần quan trọng giúp Serie A duy trì sức cạnh tranh tài chính trong kỷ nguyên bóng đá hiện đại.

Để nắm rõ nguồn gốc và sự phát triển của bóng đá Ý, bạn có thể xem bài Lịch sử Serie A: Calcio và kỷ nguyên các huyền thoại.