Nhìn lại tiki-taka, thứ bóng đá từng làm mê hoặc tất cả

Trận đấu với Almeria tới sẽ là màn chào tạm biệt của huyền thoại Gerard Pique với vũ đài bóng đá thế giới. Anh vừa là một mảnh ghép, vừa là chứng nhân lịch sử cho giai đoạn huy hoàng nhất của Barcelona nói riêng và đội tuyển Tây Ban Nha nói chung.

Đó là giai đoạn cực thịnh của bóng đá xứ đấu bò, Barca của Pep Guardiola thuyết phục mọi khán giả khó tính nhất bằng thứ lối chơi mê hoặc mang tên tiki-taka. Thời điểm này, Blaugrana là tập thể mạnh nhất thế giới với những cá nhân sở hữu kỹ thuật thượng thừa, Xavi, Iniesta, David Villa hay đặc biệt nhất là thiên tài Lionel Messi. 

Johan Cruyff đã tạo ra tiki-taka, nhưng Pep Guardiola mới là người nâng tầm nó. Trong tiếng latinh, tiki nghĩa là chuyền, còn taka là chạy, dịch nôm na nghĩa là lối đá chuyền và chạy. Lối chơi này không cần những cầu thủ cao lớn, mà cần họ có kỹ thuật thật tốt, thể lực thật dẻo dai. Triết lý bóng đá này đã được đưa vào lò đào tạo La Masia của Barcelona và một loạt cầu thủ có thể hình khiêm tốn như Xavi, Iniesta, Pedro hay Messi đã xuất hiện cùng triết lý ấy.

Gerard Pique là một hạt nhân nơi tuyến dưới  trong lối chơi của tiki-taka bởi bóng luôn được triển khai từ phần sân nhà, anh kết nối với các vệ tinh xung quanh như Dani Alves, Puyol, Eric Abidal và thường xuyên nhất là Xavi và Iniesta, những tiền vệ phụ trách nhiệm vụ kiến tạo lối chơi. 

Khi thi đấu, Barca thi triển  tiki-taka bằng cách kiểm soát bóng, cầu thủ phải vừa chuyền và vừa phối hợp ít chạm với nhau, đặc biệt là phải di chuyển cả những lúc không có bóng để có khoảng trống. Điều này giúp họ bóng kiểm soát bóng nhiều hơn giúp làm chủ thế trận. Họ đá như được lập trình giống game bóng đá trong Play Station vậy.

Đó là giai đoạn mà mọi đối thủ chạm trán với Barca, đều không bao giờ có thể giành được quyền giữ bóng nhiều hơn họ, thậm chí là luôn nằm trong tình trạng phòng ngự co cụm, hay nói chính xác là chơi ở thế “chịu đòn”.

Rất nhiều người đã nghĩ ra cách khắc chế tiki-taka, trong đó Jose Mourinho là người quyết liệt nhất. Có thời điểm, ông đẩy trung vệ Pepe lên đá tiền vệ phòng ngự để hạn chế không gian chơi bóng của hàng tiền vệ Barca. Nó hiệu quả nhưng chỉ kiềm tỏa được phần nào, bởi ma thuật mà Xavi và Iniesta thời đỉnh cao tạo ra, đơn giản là không thể ngăn cản.

Sau trận thua trước Barca tại chung kết Champions League 2010/2011, HLV Sir Alex Ferguson của Man Utd từng thừa nhận rằng đây là đội bóng mạnh nhất ông từng chạm trán, đủ để nói lên sức mạnh vượt trội mà Blaugrana tạo ra.

Nhờ tiki-taka mà tuyển Tây Ban Nha cũng được hưởng lợi rất nhiều. La Roja bê nguyên bộ khung của Barca, kết hợp với các hảo thủ từ Real Madrid như Xabi Alonso, Casillas và Sergio Ramos, từ đó giành được 3 chức vô địch lớn liên tiếp là EURO 2008, World Cup 2010 và EURO 2012.

Hiện tại, với sự xuất hiện của lối đá pressing tầm cao, thì tiki-taka đã thoái trào khi bị tìm ra cách khắc chế. Cùng với đó, Gerard Pique giải nghệ, thế hệ “Dream Team 2.0” của Barca năm nao giờ chỉ còn mỗi Sergio Busquets trong đội hình, và đó cũng là chứng nhân cuối cùng cho một tiki-taka vĩ đại năm nào.